اولین مبحث ما شیوه بیان در قرآن کریم است , به صورت کلی هر کتابی شیوه خاصی در بیان دارد , و اگر با شیوه و زبان مفهومی خاص کتاب آشنایی نداشته باشیم نمی توان به غرض و مقصود اصلی کتاب دست یافت , به عنوان مثال: اگر کسی با زبان حافظ آشنایی نداشته با شد نمی تواند درک کند که حافظ در اشعارش چه چیزی را مد نظر داشته است, چنانکه کسانی هستند که او را فردی میگسار می دانند؛ زیرا وی در اشعارش از "می" بسیار سخن رانده است , اما کسی که با زبان حافظ آشنایی داشته باشد , به این نتیجه می رسد که مقصود حافظ از "می" ," می" متعارف نمی باشد . چنانکه دراین بیت اینگونه می سرایند: زبانی میگسارم بخش یا رب که در وی هیچ دردسر نباشد قرآن نیز کتاب معمولی نیست و قدر مسلم کتاب عمیق علمی است, دلیل این مطلب تفاسیر مفصل و متنوعی که درباره این کتاب نوشته شده است؛ مانند: تفسیر فخر رازی که تقریباً سی و دو جلد است و یا تفسیر المیزان که بیست جلد می باشد و در فنون مختلف راجع به این کتاب نگاشته اند, اگر کتاب ساده ای بود این همه شرح و تفصیل درباره این کتاب نگاشته نمی شد. این در صورتی است که این کتاب بیان کننده مطالب متنوع و گوناگون و عمیق است که متفکران درباره آن بسیارکار کردن و معترفند که نتوانستند حق مطلب را ادا کنند. بنابراین باید با شیوه بیانی قرآن آشنایی پیدا کرد , همچنانکه درقرآن با آیات مختلف به شیوه های مختلفی به بیان غرض خویش پرداخته است.مثلاً : گاهی اوقات به صورت ادبی و استعاری صحبت کرده است و گاهی از اوقات به صورت حقوقی صحبت کرده است ؛ در جای که قرآن به صورت حقوقی آیات خویش را بیان کرده صحیح نمی باشدکه ما آنرا به صورت استعاری معنی کنیم دراین صورت راه را اشتباه پیمودیم . کما اینکه برخی از باطنیه اینگونه هستند و هر آیه ای از آیات قرآن برای آن باطنی قائلند . مثلاً: در مورد آیه « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ » البقرة :183 ؛ این آیه یک عبارت حقوقی و فقهی است که دستوری را صادر می کند . در این قرآن ما عباراتی را داریم که تشبیه ای و استعاری است و اگر این عبارت را به صورت حقوقی معنا کنیم راه را اشتباه پیمودیم , مثلاً : « وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ » القیامة : 22 ؛ « إِلى رَبِّها ناظِرَةٌ » القیامة : 23 چنانکه حشویه ," ناظره" را همین نگاه معمولی و با چشم ظاهر گرفتن و یا در آیه « یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ » فتح : 10 اشاره به همین دست دارند . پس باید توجه کرد آیا آیه لحن حقوقی دارد همچنانکه در آیه می فرماید : « وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» البقرة : 179همچنان که آیه درتبیین فلسفه قصاص بیان شده است ویا لحن توصیفی و.. دارد. در این مجال تبیین شیوه های بیانی قرآن ضروری است تا کمکی به فهم صحیح مراد متکلم باشد.
| قالب جدید وبلاگ پیچک دات نت |
